“Bağlanma üzerine çalışan araştırmacılar; anne duyarlılığının çocuklardaki güvenli bağlanmanın en önemli öncüllerinden biri olduğunu ortaya koymaktadır. Hatta araştırmalara göre; anne duyarlılığında görülen bazı farklılıklar, kültüre özgü sosyalleşme hedeflerini yansıtıyor. Bireyci kültürlerde, duyarlı davranışların çocuğu bağımsızlığa ve keşfetmeye yönelttiği görülürken; toplulukçu kültürlerde, duygusal yakınlığın, anne-çocuk arasındaki karşılıklılığa yönelttiği görülüyor. Buna karşın Türkiye’de ise; kontrolcü davranışların ilgi ve yakınlık göstergesi olarak algılandığı gözleniyor. Buradan yola çıkarak Sümer ve meslektaşları (2020); anne duyarlılığını geliştirme amacıyla geliştirilen müdahale programının etkinliğini araştırmaktadır. Dolayısıyla, video geri bildirimli müdahale programının; Türkiye’de yapılmakta olan bağlanma temelli ilk müdahale programı olduğu için öncü niteliğinde işlevsel bir kaynak olarak düşünebiliriz.
Türkiye’deki müdahale programı 4 temalı ev görüşmelerinden oluşuyor. Bu programın en temel özelliği ise annelerin video görüntülerini izleyip kendi davranışlarını ve çocukların işaretlerini gözlemleme fırsatı bulmasıdır diyebiliriz. Program tanışma görüşmesi ile başlıyor. Ardından sırasıyla, çocuğun keşif davranışı ile bağlanma davranışı arasındaki dengenin konuşulması, çocuğu anlama, duyarlılık ve etkileşim zincirinin kurulması ve duyguların paylaşımı ve konuşulmasını içeren 4 ayrı görüşme yapılandırılıyor. Programın ikinci aşamasında ise müdahale uygulaması ve kontrol görüşmeleri gerçekleştirilerek, ön-test ve son-test ölçümleri alınıyor. Son aşamada ise, uzun süreli etkinliğini değerlendirebilmek için, son görüşmeyi takiben izleme ölçümleri yapılıyor. Çalışmanın sonucunda; anne duyarlılığının ve farkındalığının arttığı ortaya çıkıyor. Hatta riskli grupta olan annelerin duyarlılık puanlarının da zaman içinde arttığı ve annelerin çocuklarının işaretlerini daha iyi fark edebilmeyi, tepkilerini uygun şekilde düzenlemeyi öğrendiği gözlemleniyor. Buradan yola çıkarak diyebiliriz ki; ebeveynin çocuğuna yönelik duyarlılığını geliştirmeye ve özellikle annelere yönelik geri bildirime fırsat veren programların yaygınlaşması, güvenli bağlanan sağlıklı çocuklar yetişmesinde önemli bir rolü olabilir.”
Sümer, N., Metin Orta, İ., Alsancak-Akbulut, C., Salman-Engin, S., İlden-Koçkar, A., Şahin-Acar, B., … & Yaşar, B. (2020). Olumlu ebeveyn davranışlarını artırmaya yönelik video-geri bildirimli müdahale programının anne duyarlığı üzerindeki etkisinin Türkiye’de incelenmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 35(85), 100-116 DOI:10.31828/tpd1300443320190219m000018
Derleyen: Öykü Yeken